So there we were, still wandering about Ioannina, the buzzing and bustling campus city—even though at the time (the end of August) not a single student was to be found anywhere around! Our search for the next point of interest took us just a couple of miles to the outskirts, to a small hill overlooking the Lake of Ioannina, house to the Perama Cave.
The Perama Cave of Ioannina
The 3-level cave is part of the bed of an ancient underground river that was created 1,500,000 years ago (in the lower paleolithic age). It lies within the Goritsa Hill at the area of Perama, just 3 mi/5 km from the center of Ioannina.
Elderly locals claim that an entrance to the cave had been known before 1900 but a local feudal lord ordered it shut in 1907 for safety reasons. Then the cave got forgotten until World War II when the villagers sought refuge in the cavities of the Goritsa hill in an attempt to protect themselves from air strikes. Since one would have to crawl for about 0.06 miles mi/100 meters to reach the underground chambers, the cave hadn’t really been scouted until 1951 when the well-known geologist-speleologist John Petrochilos was passing by the area, heard of its existence, and decided to explore it.
The expedition took place from 1953 to 1956 and new parts of the cave were discovered. The hiking route that’s now accessible to visitors is 3,600 ft/1,100 m long, going through a total area of 159,306 ft²/14,800 m². The altitude difference from the entrance to the exit (through grand corridors and extensive chambers) is 82 ft/25 m. The air temperature is 64.4 °F/18 °C and the water temperature (found in several small ponds) is 57.2 °F/14 °C. The water hardness is 180 °fH (French degrees) with a 5.5 pH and the moisture levels are at 100%, all year round.
The biospeleological study carried out in the cave by the Swedish professor K. Lindberg found insects of the following classes, subclasses, and orders:
Diplopoda (millipedes)
Arachnida Acarina
Oligochaeta
Harpacticoida
Isopoda
Amphipoda
A new species of dolichopoda was also discovered by the French biospeleologist P. A. Chappuis, who named it “Dolichopoda petrochilosi” after John Petrochilos, aka the Pan Cave-cricket.
The Perama cave was also home to the Ursus spelaeus, the species of cave bear that lived in Europe and Asia during the Pleistocene and became extinct about 24,000 years ago during the Last Glacial Maximum. The tooth of one was found for the first time in Greece by Petrochilos in 1956—along with more bone fragments, later on. A more recent study, conducted in 1992-93 by the Greek professors P. Pavlakis, A. Fistani and N. Symeonidis, also revealed remains of red foxes (Vulpes vulpes) and wild goats (Alpine ibex). Photography is not allowed in the cave but I snapped a few pics at the Information and Promotion Center of the Perama Cave. You’ll find it just a few meters from the Cave, across the port parking lot.
The center features a variety of paleontological finds from the Cave of Perama and from other locations all over Greece. There’s also a small screening hall where you can watch a documentary called the “World of Caves”, by the Department of Paleontology & Speleology of the Greek Ministry of Culture. It shares valuable information on what kinds of caves there are, how they were formed, their fauna, paleontological and archeological findings, and how humans are connected to caves throughout the millions of years of evolution.
You can head on over to the Perama Cave’s official website to marvel at photos of the cave interior. In case you’ve missed them, don’t forget to check out Part 1 & Part 2 of this series and stay tuned for the next route to Metsovo.
Γιάννενα: πού να πας – τι να δεις (μέρος 2ο)
Το Σπήλαιο Περάματος
Η αναζήτησή μας για το επόμενο σημείο ενδιαφέροντος στα Ιωάννινα μας έβγαλε λίγα χιλιόμετρα έξω από το κέντρο της πόλης, σ’ ένα μικρό λόφο με το όνομα Γκορίτσα, με θέα προς την Παμβώτιδα, στην περιοχή του Περάματος.
Το σπήλαιο έχει τρία προσβάσιμα επίπεδα και σύμφωνα με τον σπηλαιολόγο Ιωάννη Πετρόχειλο αποτελεί τμήμα κοίτης υπόγειου ποταμού, που δημιουργήθηκε κατά την τεταρτογενή παγετωνική περίοδο (τρέχουσα και πιο πρόσφατη από τις τρεις περιόδους του καινοζωικού γεωλογικού αιώνα), ηλικίας 1.500.000 χρόνων περίπου.
Οι ηλικιωμένοι κάτοικοι του Περάματος ισχυρίζονται ότι η είσοδος στο σπήλαιο ήταν γνωστή πριν από το 1900, αλλά ο τοπικός μπέης είχε διατάξει να κλείσει το 1907 για λόγους ασφαλείας. Στη συνέχεια το σπήλαιο ξεχάστηκε μέχρι τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, όταν οι χωρικοί αναζήτησαν καταφύγιο στην κοιλότητα της εισόδου του στο λόφο της Γκορίτσας, στην προσπάθειά τους να προστατευθούν από τις αεροπορικές επιδρομές. Δεδομένου ότι κάποιος έπρεπε να συρθεί για 100 περίπου μέτρα μέχρι να φτάσει τους υπόγειους θαλάμους, το εσωτερικό του σπηλαίου παρέμεινε απροσπέλαστο μέχρι το 1951, όταν ο γνωστός γεωλόγος-σπηλαιολόγος Ιωάννης Πετρόχειλος που περνούσε από την περιοχή, άκουσε τυχαία για την ύπαρξή του και αποφάσισε να το εξερευνήσει.
Η αποστολή του Πετροχείλου πραγματοποιήθηκε από το 1953 έως το 1956, διάστημα κατά το οποίο ανακαλύφθηκαν νέα τμήματα της σπηλιάς. Η διαδρομή που είναι πλέον προσβάσιμη στους επισκέπτες έχει μήκος 1.100 μέτρα και διανύει συνολική έκταση 14.800 τετραγωνικών μέτρων. Η υψομετρική διαφορά από την είσοδο στην έξοδο –μέσω μεγάλων διαδρόμων και εκτεταμένων θαλάμων– είναι 25 μέτρα. Η θερμοκρασία του αέρα είναι 18 °C και η θερμοκρασία του νερού που λιμνάζει σε αρκετά σημεία, είναι 14 °C. Τα επίπεδα υγρασίας βρίσκονται στο 100% όλο το χρόνο.
Η βιοσπηλαιολογική μελέτη που διεξήχθη από τον Σουηδό καθηγητή Κ. Λίντμπεργκ βρήκε έντομα των ακόλουθων ομοταξιών και συνομοταξιών:
Διπλόποδα/Χιλιόποδα
Αραχνίδια
Νηματώδη
Κωπήποδα
Ισόποδα
Αμφίποδα
Ένα νέο είδος δολιχόποδων (γρύλοι των σπηλαίων) ανακαλύφθηκε επίσης από το Γάλλο βιοσπηλαιολόγο Π. A. Σαπουί, ο οποίος τους έδωσε την ονομασία “Dolichopoda petrochilosi” προς τιμήν του Ιωάννη Πετροχείλου.
Το σπήλαιο Περάματος ήταν επίσης το σπίτι της Ursus spelaeus, του είδους της αρκούδας που ζούσε στην Ευρώπη και την Ασία κατά τη διάρκεια του Πλειστόκαινου και εξαφανίστηκε περίπου 24.000 χρόνια πριν. Απολίθωμα δοντιού του είδους βρέθηκε για πρώτη φορά στην Ελλάδα από τον Πετρόχειλο το 1956 – καθώς και περισσότερα θραύσματα οστών, αργότερα. Μία πιο πρόσφατη μελέτη, που διεξήχθη το 1992-93 από τους Έλληνες καθηγητές Π. Παυλάκη, Α. Φιστανή και Ν. Συμεωνίδη, αποκάλυψε επίσης οστά κόκκινων αλεπούδων (Vulpes vulpes) και αλπικών αγριοκάτσικων (Alpine ibex).
Λίγα μόλις μέτρα από το σπήλαιο, απέναντι από το χώρο στάθμευσης στο λιμάνι, θα βρείτε και το Κέντρο Προβολής Άννας Πετροχείλου. Το κέντρο διαθέτει ποικιλία παλαιοντολογικών ευρημάτων από το Σπήλαιο Περάματος καθώς και από άλλες τοποθεσίες ανά την Ελλάδα. Υπάρχει επίσης μια μικρή αίθουσα προβολής όπου μπορείτε να παρακολουθήσετε το ντοκιμαντέρ «Ο Κόσμος των Σπηλαίων», του Τμήματος Παλαιοντολογίας & Σπηλαιολογίας του Υπουργείου Πολιτισμού, με πολύτιμες πληροφορίες για τα είδη και το σχηματισμό των σπηλαίων, για την πανίδα τους, για τα παλαιοντολογικά και αρχαιολογικά ευρήματα και για το πώς ο άνθρωπος συνδέεται με τη σπηλιά μέσα στους αιώνες της εξέλιξης.
Περισσότερες πληροφορίες και φωτογραφίες από το εσωτερικό –που ο απλός επισκέπτης δεν επιτρέπεται να τραβήξει– θα βρείτε στην επίσημη ιστοσελίδα του σπηλαίου.
*images by Athina D. Pantazatou for Kicking Back the Pebbles
Leave a Reply